Słownik

Metoda pozwalająca przeanalizować atuty i słabości regionu wobec szans i zagrożeń stwarzanych przez otoczenie. Skrót SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).

Działania, poprzez które uzyskuje się niezależną ocenę funkcjonowania instytucji, legalności, gospodarności, celowości, rzetelności. Audyt jest zazwyczaj wykonywany przez odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio kierownikowi instytucji (audyt wewnętrzny) lub przez podmiot zewnętrzny (audyt zewnętrzny).

Skrót od wyrazów: badania (B) i rozwój (R), czyli działalność badawczo-rozwojowa. Współcześnie rozwój gospodarczy jest uzależniony od postępu naukowo-technicznego, który określa jego kierunki i tempo. Inwestycje w B+R są jednym z priorytetów Unii Europejskiej na lata 2014-2020.

Badania (B) + rozwój (R) + innowacje (I), działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań oraz działalność polegającą na opracowaniu nowej technologii i uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług.

Zaplecze administracyjne lub procesy pomocnicze w organizacji w tym. Może obejmować takie funkcje jak: wsparcie IT, procesy finansowo-księgowe, zarządzanie danymi czy zasobami ludzkimi.

Najlepsze dostępne metody - najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całość, z tym że pojęcie: "technika" oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana, "dostępne techniki" oznacza techniki o takim stopniu rozwoju, który umożliwia ich praktyczne zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu, z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i technicznych oraz rachunku kosztów inwestycyjnych i korzyści dla środowiska, a które to techniki prowadzący daną działalność może uzyskać, "najlepsza technika" oznacza najbardziej efektywną technikę w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu ochrony środowiska jako całości.

Podmiot publiczny lub prywatny, osoba fizyczna, odpowiedzialna za inicjowanie i wdrażanie operacji. W kontekście programów pomocy państwa „beneficjent” oznacza podmiot, który otrzymuje pomoc.

Narzędzie planistyczne wykorzystywane przy ocenie opłacalności przedsięwzięć gospodarczych. Sporządzany na potrzeby wewnętrzne firmy, jest także narzędziem komunikacji zewnętrznej, m.in. w celu pozyskania źródeł finansowania inwestycji. Jest też kompleksowym spisem celów oraz zadań, jakie stawia się przed przedsiębiorstwem. Elementami biznesplanu są m.in. analiza finansowa, analiza rynku, analiza SWOT. Treść biznesplanu powinna: odzwierciedlać aktualną, rzeczywistą sytuację analizowanego podmiotu gospodarczego z różnych punktów widzenia (finansowego, produkcyjnego itd.), uwzględniać otoczenie przedsiębiorstwa, w tym analizę rynku, prezentować kadrę przedsiębiorstwa, jej kwalifikacje, doświadczenie, umiejętności itd., przedstawiać stosowane technologie produkcji, ich energochłonność lub inne istotne z punktu widzenia przedsiębiorstwa elementy, np. wpływ na środowisko naturalne, być napisana językiem zrozumiałym dla odbiorcy (potencjalnego inwestora) i niezbyt obszerna. Biznesplan często jest załącznikiem wymaganym przy ubieganiu się o dofinansowanie z funduszy UE.

Plan dochodów i wydatków Unii Europejskiej sporządzany na okresy roczne, a także na okresy programowania. Na dochody budżetu UE (tzw. środki własne UE) składają się: tradycyjne środki własne (tj. opłaty rolne oraz cła), środki własne obliczone na podstawie VAT oraz na bazie dochodu narodowego brutto (DNB).

Celem CEF jest przyspieszenie inwestycji o charakterze transeuropejskim w zakresie transportu, energii i cyfryzacji. Promuje również gospodarkę ekologiczną poprzez promowanie czystych środków transportu, szybkich połączeń szerokopasmowych i ułatwianie wykorzystania odnawialnych źródeł energii zgodnie ze strategią Europa 2020.

W nowej perspektywie 2014-2020 unijna pomoc skupia się na wybranych dziedzinach, czyli tzw. celach tematycznych. Zostały one określone na podstawie Strategii Europa 2020. Jest ich jedenaście. To: badania i działalność innowacyjna, technologie informacyjno-komunikacyjne, konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw, gospodarka niskoemisyjna, dostosowanie do zmian klimatu, ochrona środowiska, zrównoważony transport, wspieranie zatrudnienia, integracja społeczna i zwalczanie ubóstwa, edukacja, skuteczna administracja publiczna.

Czynność dokonywana w ramach systemu kontroli finansowej przez instytucję płatniczą w stosunku do operacji finansowych, realizowanych przez instytucję zarządzającą i instytucje pośredniczące. Ma na celu potwierdzenie, czy wydatki na rzecz beneficjentów były m.in. zgodne z obowiązującymi procedurami i dotyczyły uzgodnionych działań.

Dokumenty w postaci programów lub planów rozwoju, opracowywane dla potrzeb wydatkowania środków wstępnie przyznanych (alokowanych) danemu obszarowi lub sektorowi przez Komisję Europejską w ramach Funduszy Europejskich i towarzyszących im środków krajowych. Określają m.in. cele i główne kierunki wydatkowania środków na podstawie analizy aktualnej sytuacji i trendów rozwojowych danego obszaru lub sektora, kryteria i sposoby realizacji konkretnych projektów, osoby i instytucje odpowiedzialne za wykonanie określonych zadań oraz szacowaną wielkość i rozbicie środków z uwzględnieniem współfinansowania ze wszystkich osiągalnych źródeł budżetowych. Do dokumentów takich zaliczamy: programy, regionalne programy.

cecha informacji i usług (w tym: usług cyfrowych) polegająca na tym, że informacje i usługi są prezentowane i świadczone w sposób dostosowany do możliwości percepcyjnych różnych typów odbiorców

Departament Komisji Europejskiej, odpowiedzialny za zmniejszanie społeczno-gospodarczych zróżnicowań pomiędzy regionami Unii. Jej zadaniem jest m.in. przydzielenie środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na potrzeby rozwoju regionów wchodzących w skład państw członkowskich.

Elektroniczna administracja to wykorzystanie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych w administracji publicznej. W ramach elektronicznej administracji zakłada się zmiany oraz usprawnienia organizacyjne, szeroką modernizację oraz optymalizację procesów administracyjnych pod kątem efektywności.

Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu jest nowym, długookresowym programem rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej na lata 2010-2020. Została zatwierdzona przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 r., zastępując w ten sposób realizowaną w latach 2000-2010 Strategię Lizbońską. Nowa strategia otwiera dyskusję na temat przyszłości gospodarki wspólnotowej oraz kierunków rozwoju Unii Europejskiej, bazując na doświadczeniach i osiągnięciach Strategii Lizbońskiej. Trzy główne filary strategii to: rozwój innowacyjny, rozwój zrównoważony i rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu.

Przyjęty przez Unię Europejską plan rozwoju sektora ICT do 2020 roku. Celem dokumentu jest jak najlepsze wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w celu przyspieszenia naprawy gospodarczej i stworzenia podstaw zrównoważonej przyszłości cyfrowej. Plan działania proponuje usunięcie istniejących przeszkód, aby maksymalnie wykorzystać potencjał TIK, i długoterminowe inwestycje w celu zminimalizowania problemów w przyszłości.

Jeden z celów polityki spójności Unii Europejskiej, którego realizacja będzie wspierana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. EWT służy wspieraniu, promocji oraz realizacji wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym w obrębie Unii Europejskiej. Na Europejską Współpracę Terytorialną składają się 3 typy programów operacyjnych. Są to: współpraca transgraniczna (jej celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych), współpraca transnarodowa (ukierunkowana na integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego) oraz współpraca międzyregionalna (umożliwiająca wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska).

Bank z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, otwarty przez szefów ówczesnej 15 krajów Unii Europejskiej w czerwcu 1998 r.; kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. Do jego zadań należy przede wszystkim: zarządzanie rezerwami walutowymi państw członkowskich, ustalanie poziomu stóp procentowych w strefie euro, przeprowadzanie operacji dewizowych i dbanie o sprawne działanie systemów płatniczych, decydowanie o emisji banknotów euro. Europejski Bank Centralny pełni również funkcje doradcze: może wyrażać opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji, jest on niezależny od jakichkolwiek wpływów politycznych.

Największy fundusz, który wspiera regiony po to, by wyrównywać różnice w stosunku do regionów lepiej rozwiniętych. EFRR finansuje wszystkie programy unijne, które realizują ten cel np. inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego, społeczeństwa informacyjnego, działalności małych i średnich przedsiębiorstw, poprawy infrastruktury czy ochrony środowiska. Potocznie te inwestycje określane są mianem „twardych”.

Fundusz, który ma poprawić jakość i dostępność miejsc pracy oraz możliwości zatrudnienia. Wspiera m.in. podniesienie poziomu aktywności zawodowej, zapobieganie bezrobociu, przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego, kształcenie ustawiczne, doskonalenie kadr. W skrócie to tzw. inwestycje „miękkie”.

To obiektywna ocena projektu, programu lub polityki zarówno na etapie planowania, realizacji, jak też mierzenia rezultatów. Jej zadaniem jest dostarczenie rzetelnych i przydatnych informacji, które ułatwiają proces decyzyjny. Rada Unii Europejskiej zobowiązała wszystkie państwa członkowskie do przeprowadzenia ewaluacji pomocy finansowej z funduszy strukturalnych UE. Jej celem jest poprawa skuteczności realizacji programów operacyjnych w odniesieniu do konkretnych problemów, które dotykają dane państwa członkowskie i regiony.

Określenie kierunków badań, które mają przyczyniać się w przyszłości do dynamicznego rozwoju gospodarczego.

Instrument ekonomiczno-polityczny Komisji Europejskiej, który nie należy do funduszy strukturalnych. Jest wdrażany na poziomie wybranych państw, a nie regionów. Ma na celu ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych krajów poprzez budowę wielkich sieci transportowych oraz obiektów infrastruktury ochrony środowiska o dużym obszarze oddziaływania. Kryterium alokacji środków finansowych tego funduszu jest Produkt Narodowy Brutto na jednego mieszkańca nieprzekraczający 90 proc. średniego poziomu UE.

Środki finansowe wykorzystywane w celu wspierania i restrukturyzacji gospodarek krajów członkowskich Unii Europejskiej. To z nich pochodzi część środków przeznaczonych na realizację programów operacyjnych. Obecnie do funduszy unijnych zaliczamy: Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejski Fundusz Morski i Rybacki.

Specjalny program komputerowy, który służy do wypełniania i drukowania wniosków o dofinansowanie lub innych, dostępny za pomocą internetu.

Gospodarka, która cechuje się szybkim rozwojem dziedzin związanych z przetwarzaniem informacji i rozwojem nauki, a także gałęzi przemysłu zaliczanych do tzw. wysokiej techniki oraz technik i usług społeczeństwa informacyjnego.

Środki finansowe pochodzące z funduszy europejskich przekazywane przez beneficjenta (realizatora projektu) odbiorcom projektu (beneficjentom ostatecznym) jako narzędzie osiągnięcia celu projektu. Przykładem może być grant na założenie działalności gospodarczej.

Wdrożenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody organizacyjnej lub nowej metody marketingowej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem. Produkty, procesy oraz metody organizacyjne i marketingowe nie muszą być nowością dla rynku, na którym operuje przedsiębiorstwo, ale muszą być nowością przynajmniej dla samego przedsiębiorstwa. Produkty, procesy i metody nie muszą być opracowane przez samo przedsiębiorstwo, mogą być opracowane przez inne przedsiębiorstwo bądź przez jednostkę o innym charakterze (np. instytut naukowo-badawczy, ośrodek badawczo-rozwojowy, szkołę wyższą, itp.).

Instrumenty finansowe to jedna z form finansowania inwestycji rozwojowych. Zwane też są odnawialnymi lub zwrotnymi. W przeciwieństwie do dotacji, wsparcie w postaci instrumentów finansowych ma charakter zwrotny. A są to: pożyczki lub kredyty, poręczenia, produkty kapitałowe/wejścia kapitałowe (seed capital czy venture capital).

Wszelkie instytucje ułatwiające funkcjonowanie przedsiębiorstw, w tym: jednostki systemu finansowo-ubezpieczeniowego, organizacje ułatwiające nawiązywanie kontaktów gospodarczych, wspierające rozwój gospodarczy, itd. Instytucje otoczenia biznesu działają w następujących formach organizacyjno-prawnych: stowarzyszenia, fundacje, spółki niedziałające dla zysku, izby gospodarcze, jednostki badawczo-rozwojowe, jednostki budżetowe, uczelnie, ośrodki innowacji, inkubatory przedsiębiorczości. Możliwe są również różnego rodzaju związku czy porozumienia wymienianych podmiotów. Są to podmioty nie działające dla zysku, tylko całe swoje zyski przeznaczające na ponowne reinwestowanie w podejmowaną działalność oraz prowadzące działalność związaną ze wspieraniem biznesu lub kojarzeniem współpracy sektorów nauka-biznes.

Dziedzina gospodarki lub nauki stanowiąca nową, rozwojową specjalizację gospodarczą, która opiera się na wykorzystaniu unikalnych zasobów naturalnych regionów, połączeniu różnych branż, zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Inteligentne specjalizacje mają na celu doprowadzić do powstania nowych rynków aktywności gospodarczej, modernizacji oraz podniesieniu konkurencyjności państw i regionów. Każde państwo dokonuje analizy swoich potencjałów i możliwości rozwojowych, a następnie wybiera te dziedziny, które świadczą o jego największej konkurencyjności i stanowią największą szansę na osiągnięcie sukcesu i zwiększenie przewagi nad innymi regionami, czyli na wyspecjalizowanie się w konkretnych branżach. Ponieważ specjalizacje te dotyczą najczęściej obszarów badawczych i innowacyjnych, nazywane są inteligentnymi specjalizacjami. Krajowe Inteligentne Specjalizacje są określane w Programie Rozwoju Przedsiębiorstw a Regionalne Inteligentne Specjalizacje - w Regionalnych Strategiach Innowacji.

Organ reprezentujący Unię Europejską, wyposażony w prawo inicjatywy ustawodawczej oraz uprawnienia do koordynacji działań wspólnotowych, kontroli stosowania prawa wspólnotowego oraz traktatów przyjętych przez Wspólnotę. Składa się z 28 komisarzy, wybieranych na 5 lat.

Jest to umowa pomiędzy rządem a samorządami poszczególnych województw, w której zawarte są cele i zadania sygnatariuszy oraz określone instrumenty ich realizacji (środki unijne i krajowe). Kontrakt pozwala na lepszą koordynację działań obu szczebli oraz dopasowanie finansowania inwestycji do specyficznych potrzeb i mocnych stron każdego regionu.

Proces zmniejszania zróżnicowań pomiędzy krajami Unii Europejskiej oraz upodobnienie struktur społeczno-gospodarczych.

Narzędzie informatyczne umożliwiające zarządzenie, monitorowanie, kontrolę i ocenę programów współfinansowanych z Funduszy Europejskich w latach 2007-2013. W latach 2014-2020 zostanie zastąpiony przez system SL.

Zestaw określonych wymogów formalnych i merytorycznych, które muszą spełnić projekty, aby uzyskać dofinansowanie z publicznych środków wspólnotowych. Są zawarte w uszczegółowieniu programu lub odrębnym dokumencie. W przypadku Funduszy Europejskich kryteria wyboru projektów formułowane są przez instytucję zarządzającą, a następnie aprobowane przez Komitet Monitorujący.

Projekt jest kwalifikowalny, czyli może zostać zatwierdzony do współfinansowania ze środków Funduszy Europejskich, jeśli jest zgodny z wymogami danego funduszu i z politykami wspólnotowymi oraz jest spójny z zatwierdzonym programem i spełnia szczegółowe kryteria określone dla danego działania w uszczegółowieniu programu.

Wydatek jest kwalifikowalny, jeżeli został poniesiony w ramach zatwierdzonego projektu realizowanego z udziałem Funduszy Europejskich. O kwalifikowalności wydatków decydują kolejno przepisy unijne, przepisy zawarte w uszczegółowieniach programów oraz ewentualnie dodatkowo inne przepisy stanowione przez instytucję zarządzającą.

Podmiot, który przewodzi grupie podmiotów realizujących wspólnie projekt w ramach partnerstwa. Lider projektu jest odpowiedzialny za zarządzanie i rozliczenie projektu.

To dokument, który zawiera kryteria, zgodnie z którymi rozdzielane są interwencje między programami. Odnoszą się one do zasięgu terytorialnego lub charakteru projektów, wartości (kosztów kwalifikowalnych) inwestycji czy rodzaju beneficjenta. W skrócie – linia demarkacyjna wskazuje, jakie projekty mogą być finansowane z programów regionalnych, a jakie z krajowych.

Ciągły i systematyczny proces zbierania i analizowania danych ilościowych oraz jakościowych, który pozwala na opisanie aktualnego stanu realizacji projektu. Ta bieżąca obserwacja postępu finansowo-rzeczowego pozwala ocenić czy przedsięwzięcie jest realizowanie zgodnie z założeniami, jakie zostały przez nas przyjęte na etapie planowania projektu. Takie podejście pozwala na wczesne wykrywanie ewentualnych błędów oraz szybką ich naprawę, a tym samym uniknięcie sytuacji, która w poważny sposób mogłyby zagrozić realizacji całego przedsięwzięcia.

Mikroprzedsiębiorstwa, małe lub średnie przedsiębiorstwa w rozumieniu Rozporządzenia Komisji (WE) Nr nr 651/2014 o wyłączeniach blokowych uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem.

Dokument określający strategię rozwoju społeczno-gospodarczego oraz sposób wdrażania funduszy unijnych w Polsce w latach 2007-2013. Opracowanie NSS i jej akceptacja przez Komisję Europejską była niezbędna do rozpoczęcia procesu wdrażania w Polsce programów finansowanych z Funduszy Europejskich.

Rozbieżności w stosunku do uzgodnionego przez instytucję zarządzającą/instytucję wdrażającą oraz beneficjenta sposobu wydatkowania środków w ramach programów lub projektów finansowanych ze środków UE. Nieprawidłowości zazwyczaj odnoszą się do nieuzasadnionych wydatków. Szczegółowa definicja tego pojęcia znajduje się w Rozporządzeniu 1303/2013.

To adresaci polityki regionalnej państwa. To obszary zarówno o najniższym poziomie rozwoju, które wymagają interwencji rządu ze względu na skalę problemów, których same nie są w stanie rozwiązać, jak i o najwyższym poziomie rozwoju, które ze względów społeczno-gospodarczych wywierają lub będą wywierać duży wpływ na rozwój kraju.

Badanie polegające na określeniu, ocenie bezpośrednich i pośrednich skutków danego przedsięwzięcia dla człowieka oraz środowiska przyrodniczego, a także dóbr materialnych i dziedzictwa kultury. Analizuje też oddziaływania między tymi elementami. Ocena wpływu na środowisko powinna być dokonana zgodnie z prawem polskim i odpowiednimi dyrektywami UE dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego.

Podmiot lub osoba prywatna korzystające z projektów współfinansowanych z Funduszy Europejskich, realizowanych przez inną jednostkę - beneficjenta końcowego. Mogą to być uczestnicy szkoleń, biorcy wsparcia dla bezrobotnych, grantów na założenie firmy, itp.

Wieloletni okres planowania budżetów Wspólnoty Europejskiej. To okres obowiązywania dokumentów programowych, stanowiących podstawę do ubiegania się o wsparcie ze strony Komisji Europejskiej. Zgodnie z zapisami konstytucji Wspólnoty Europejskiej, liczy 5 lub więcej lat.

Wyodrębniona część programu operacyjnego, realizująca część strategii ujętej w programie poprzez grupę działań wzajemnie powiązanych, realizujących mierzalne cele szczegółowe.

Usługi rynku pracy świadczone na rzecz pracownika znajdującego się w okresie wypowiedzenia umowy o pracę/stosunku służbowego, zagrożonego zwolnieniem lub zwolnionego z przyczyn dotyczących zakładu pracy w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy przed przystąpieniem do projektu. Outplacement może obejmować w szczególności: poradnictwo zawodowe i psychologiczne, pomoc w znalezieniu nowego miejsca pracy, finansowanie szkoleń i kursów przekwalifikowujących, kursów doszkalających, środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

To organizacje pracodawców i organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, samorządy zawodowe, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz jednostki naukowe w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki . Partnerzy społeczno-gospodarczy są stroną dialogu ze stroną rządową.

Publiczny punkt dostępu do Internetu - ma przeciwdziałać wykluczeniu cyfrowemu z powodu braku dostępu do Internetu.

Określona wielkość środków w ramach pomocy finansowej, wypłacana przez Komisję Europejską do instytucji płatniczej na podstawie wniosku o płatność.

Płatność dokonywana w trakcie realizacji programu lub projektu stanowiąca określoną transzę (część) środków w ramach pomocy finansowej. Płatność ta jest dokonywana przez Komisję Europejską w celu zwrotu kosztów faktycznie opłacanych przez Fundusze i poświadczonych przez instytucję płatniczą.

Płatność dokonywana po zakończeniu programu lub projektu stanowiąca ostatnią transzę (część) środków w ramach pomocy finansowej i umożliwiająca uregulowanie zobowiązań finansowych ze strony Komisji Europejskiej.

Forma aktywności społeczno-gospodarczej. PES może być organizacja pozarządowa, spółdzielnia socjalna czy spółka handlowa, która nie jest nastawiona na zysk. Najbardziej popularna i często stosowana w odniesieniu do przedsiębiorstwa społecznego jest definicja europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network). Według niej za przedsiębiorstwo społeczne uznaje się działalność o głównie społecznych celach, której zyski w założeniu są reinwestowane w jej cele lub we wspólnotę, a nie w celu maksymalizacji zysku lub zwiększenia dochodu udziałowców czy też właścicieli. EMES określa kryteria społeczne i kryteria ekonomiczne, którymi powinny charakteryzować się inicjatywy wpisujące się w ekonomię społeczną. Kryteria ekonomiczne: prowadzenie działalności w sposób względnie ciągły, regularny, w oparciu o instrumenty ekonomiczne; niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji publicznych; ponoszenie ryzyka ekonomicznego; istnienie (choćby nielicznego) płatnego personelu. Kryteria społeczne: wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; możliwie wspólnotowy charakter działania; ograniczona dystrybucja zysków. Ten zestaw kryteriów jest definicją idealnego przedsiębiorstwa społecznego. Od przedsięwzięć zaliczanych do tego sektora nie wymaga się zatem spełnienia wszystkich kryteriów, lecz większości z nich.

Strategia Unii Europejskiej, której celem jest promowanie i wspieranie ogólnego harmonijnego rozwoju jej państw członkowskich i regionów. Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (art. 174), celem polityki spójności UE jest wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej poprzez zmniejszanie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów.

Jest to wszelka pomoc przyznawana przedsiębiorcom ze środków publicznych. Ze względu na politykę ochrony konkurencyjności, na wspólnym rynku europejskim pomoc publiczna może zostać przekazywana na ściśle określonych zasadach. Innymi słowy, pomoc publiczna to pomoc, dla której spełnione są jednocześnie wszystkie cztery przesłanki jej występowania – gdy wsparcie jest przyznawane przez państwo lub pochodzi ze środków państwowych, udzielane jest na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku, ma charakter selektywny (dyskryminuje część potencjalnych zainteresowanych), zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji oraz wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

Maksymalny udział dofinansowania (unijnego i krajowego razem), które można uzyskać dla projektu; wielkość dofinansowania projektu w stosunku do wysokości kosztów kwalifikowanych projektu; pułapy intensywności wynikają z przepisów dotyczących pomocy publicznej.

Zwrot przez Komisję Europejską wydatków realizowanych w ramach pomocy – po ich poświadczeniu przez instytucję płatniczą. Refundacja wydatków dokonywana jest w postaci płatności okresowych lub salda końcowego.

Mają na celu wspomaganie władz regionalnych lub lokalnych oraz innych organizacji rozwoju regionalnego w zdefiniowaniu i wdrożeniu efektywnego systemu wspierania innowacyjności w regionie. Strategia tworzona jest na podstawie analizy potrzeb technologicznych, możliwości i potencjału sektora badawczego i naukowego, a także przedsiębiorstw, w zakresie zarządzania, finansów, szkolenia, organizacji oraz samej technologii. Strategia powinna określać kierunki polityki innowacyjnej i sposoby budowy i optymalizacji regionalnej infrastruktury wspomagającej innowacyjność.

Kompleksowe, zintegrowane, kilkuletnie, lokalne programy inicjowane przez samorząd terytorialny dla realizacji działań technicznych, gospodarczych i społecznych – przy uwzględnieniu zasad: spójności terytorialnej i ochrony środowiska naturalnego – na zróżnicowanych obszarach, takich jak: zdegradowane dzielnice miast lub obszary poprzemysłowe i powojskowe. Ich celem jest odnowienie bądź ożywienie zdegradowanych obszarów miast, które utraciły swoją pierwotną funkcję.

Środki w wysokości 6 proc. ogólnej sumy przyznanej danemu krajowi członkowskiemu (regionowi) z funduszy europejskich na początku okresu programowania. Służą do finansowego wspierania tych dokumentów programowych, które w oparciu o standardowy zestaw wskaźników, uzgodnionych wcześniej pomiędzy Komisją Europejską a danym krajem członkowskim (regionem), wykazują najlepsze wyniki, jeśli chodzi o stopień osiągnięcia zakładanych celów, jakość zarządzania oraz postępy finansowe.

Zaproponowany przez Komisję Europejską model wykorzystania środków unijnych w latach 2014-2020. Polega na tym, że państwa UE muszą przeznaczyć minimalny poziom środków z określonego funduszu na wybrane dziedziny (cele tematyczne). Np. regiony słabiej rozwinięte 50 proc. środków z EFRR powinny wydać m.in. na badania i rozwój, technologie informacyjno-komunikacyjne, zwiększenie konkurencyjności MSP oraz gospodarkę niskoemisyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006

Jego celem jest zwiększenie udziału lokalnej społeczności w decydowaniu o kierunkach rozwoju danego obszaru. Powinien uwzględniać lokalne potrzeby i potencjał, a także istotne charakterystyczne cechy społeczno-kulturowe. Jest kierowany przez lokalne grupy działania, w których skład wchodzą przedstawiciele władz publicznych, lokalnych partnerów społecznych i gospodarczych oraz mieszkańców. To oddolne narzędzie działania, które mobilizuje lokalne społeczności do budowania kapitału społecznego. Efektywne i dopasowane do potrzeb mieszkańców.

Liczba wyrażająca wielokrotność ładunku zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych z obiektów przemysłowych i usługowych w stosunku do jednostkowego ładunku zanieczyszczeń w ściekach z gospodarstw domowych, odprowadzanych od jednego mieszkańca w ciągu doby.

Sieci transeuropejskie w ramach programów Unii Europejskiej, które obejmują 3 obszary: Transeuropejskie Sieci Transportowe (TEN-T), Transeuropejskie Sieci Energetyczne (TEN-E), Transeuropejskie Sieci Telekomunikacyjne.

Centralny system teleinformatyczny wspierający realizację programów operacyjnych.

Społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych. Cechy charakterystyczne społeczeństwa informacyjnego to m.in.: wysoko rozwinięty sektor usług (przede wszystkim sektor usług nowoczesnych, jak bankowość, finanse, telekomunikacja, informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie), gospodarka oparta na wiedzy, wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa, wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie, postępujący proces decentralizacji społeczeństwa, renesans społeczności lokalnej.

Program rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej, który zastąpił Strategię Lizbońską. Wskazuje, gdzie UE powinna się znaleźć w 2020 roku. I tak, wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinien wynosić 75 proc.; na inwestycje w B+R należy przeznaczyć 3 proc. PKB Unii; należy osiągnąć cele „20/20/20” w zakresie klimatu i energii (o 20 proc. ograniczyć emisję gazów, o 20 proc. zwiększyć udział oze i efektywność energetyczną); liczbę osób przedwcześnie kończących naukę trzeba ograniczyć do 10 proc., a co najmniej 40 proc. młodych ludzi powinno zdobyć wyższe wykształcenie; liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln.

Studium przeprowadzone w fazie formułowania projektu, weryfikujące, czy dany projekt ma dobre podstawy do realizacji i czy odpowiada potrzebom przewidywanych beneficjentów. Studium powinno stanowić plan projektu. Muszą w nim zostać określone i krytycznie przeanalizowane wszystkie szczegóły operacyjne jego wdrażania, a więc uwarunkowania handlowe, techniczne, finansowe, ekonomiczne, instytucjonalne, społeczno-kulturowe oraz związane ze środowiskiem naturalnym. Studium wykonalności pozwala na określenie rentowności finansowej i ekonomicznej, a w rezultacie tworzy jasne uzasadnienie celu realizacji projektu.

Współdziałanie, kooperacja czynników, skuteczniejsza niż suma ich oddzielnych działań.

Narzędzia pozwalające na komunikację między ludźmi. Technologie informacyjno-komunikacyjne, nazywane też technologiami informacyjnymi (IT), są technologiami związanymi ze zbieraniem, przechowywaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem, rozdzielaniem i prezentacją informacji (tj. tekstów, obrazów, dźwięku). Obejmują one w szczególności technologie komputerowe (sprzęt i oprogramowanie) i technologie komunikacyjne. Technologie informacyjne to także dziedzina wiedzy obejmująca: informatykę, telekomunikację i inne technologie powiązane z informacją. Dostarczają one narzędzi, za pomocą których można pozyskiwać informacje, selekcjonować je, analizować, przetwarzać i przekazywać odbiorcom.

To skrót od ang. nazwy Trans-European Network-Transport – Transeuropejska Sieć Transportowa. To program przygotowany przez Unię Europejską, mający za zadanie rozbudowę i modernizację sieci europejskiej infrastruktury głównych linii spinających kontynent europejski. Dotyczy rozwoju sieci drogowych, kolejowych, wodnych i powietrznych i funkcjonuje jako odrębna linia w budżecie UE. Jego celem jest budowa nowoczesnego i zintegrowanego systemu transportowego, który ułatwi transgraniczny przepływ ludzi, dóbr, biznesu.

Przewóz ładunków przy użyciu co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu (np. transport samochodowy i kolejowy, kolejowy i morski etc.). Najważniejszą regułą jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozów.

Przewóz towarów przez więcej niż jeden środek transportu (np. samochodowy lub kolejowy i morski, kolejowy i samochodowy).

Rata płatności przekazywana beneficjentowi przez instytucję płatniczą.

Utrzymanie efektów rzeczowych projektów (inwestycji), na których realizację zostało udzielone dofinansowanie z funduszy europejskich. Trwałość musi być zachowna przez okres co najmniej 5 lat od zakończenia realizacji projektu (w przypadku mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców – przez okres co najmniej 3 lat). W okresie trwałości inwestycji nie wolno poddawać jej istotnym modyfikacjom.

To rodzaj kontraktu pomiędzy Polską a Unią Europejską. Określa, w jaki sposób będą m.in. wydatkowane fundusze w nowej perspektywie budżetowej. W dokumencie zawarte są też cele, priorytety oraz podstawowe wskaźniki. Umowa wskazuje też zakres finansowania działań w ramach Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybołówstwa, układ programów operacyjnych oraz zarys systemu ich finansowania i wdrażania.

Ustawa określająca mechanizmy koordynacji realizacji programów operacyjnych wspófinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Definiuje zasady wdrażania środków polityki spójności, podstawowe dokumenty temu służące oraz podmioty zaangażowane w ten proces. Określa także zadania i tryb współpracy między nimi. Dokument reguluje kwestie związane z rozliczeniami z Komisją Europejską i monitorowaniem efektów dotowanych z UE przedsięwzięć oraz te dotyczące kontroli, audytu, nieprawidłowości i korekt finansowych. Porządkuje zagadnienia dotyczące pomocy publicznej, zasady wdrażania instrumentów zwrotnych oraz system wyboru projektów i procedurę odwoławczą. Uwzględnia także nowe zasady realizacji polityki spójności 2014-2020 określone przepisami unijnymi, w tym: przeniesienie z poziomu Komisji Europejskiej na poziom państwa członkowskiego kompetencji w zakresie oceny zgodności systemów zarządzania i kontroli programów z wymogami unijnym (proces desygnacji instytucji, którym powierzono funkcje w procesie realizacji programu); wprowadzenie instrumentu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) oraz zasad funkcjonowania systemu teleinformatycznego wspierającego realizację programów operacyjnych.

Odrębny dokument do każdego programu, który zawiera szczegółowe elementy dotyczące realizacji poszczególnych działań. Określa m.in. kto i na jakich zasadach może ubiegać się o wsparcie oraz jakie rodzaje projektów mają szanse uzyskać dofinansowanie.

wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka stwarzająca osobom niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskiwania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia

To część nakładów poniesionych przez beneficjenta w związku z realizacją projektu. Są one określone w umowie o dofinansowanie. Wkład własny pochodzi ze środków prywatnych i nie podlega zwrotowi.

Dokument przedkładany przez potencjalnego beneficjenta do instytucji wdrażającej w celu uzyskania środków finansowych na realizację projektu w ramach programu.

Wniosek, na podstawie którego dokonywana jest płatność zaliczkowa, cząstkowa lub końcowa. Występują na wszystkich poziomach wykorzystania Funduszy Europejskich - składane są zarówno przez beneficjentów (na poziomie projektu), jak i instytucje wdrażające (na poziomie działań) oraz instytucję zarządzającą (na poziomie programu). Płatności te umożliwiają zwrot kosztów faktycznie opłacanych przez Fundusze Europejskie.

Wskaźniki opisujące sytuację społeczno-gospodarczą na obszarze realizacji projektu, mierzone przed rozpoczęciem oraz w trakcie jego wdrażania, w celu oszacowania zachodzących zmian, niewynikających jednakże z realizacji inwestycji.

Brak możliwości korzystania z nowoczesnych technologii bądź też brak umiejętności by z nich korzystać co prowadzi m.in.do gorszego dostępu do informacji czy gorszej sytuacji na rynku pracy.

Brak lub ograniczenie możliwości uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla osób ubogich.

jest rozwiązaniem prawnym wprowadzonym Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. ZAZ tworzy się w celu okresowego zatrudniania osób niepełnosprawnych z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i określonych w ustawie grup osób z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także przygotowania ich do życia w otwartym środowisku;

Odpłatne umowy zawierane między zamawiającym (jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, osobą prawną, inną państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej) a wykonawcą. Przedmiotem tych umów są usługi, dostawy lub roboty budowlane.

Reguluje działanie funduszy strukturalnych, stanowi, że środki przekazywane przez Komisję Europejską z tych funduszy mają być tylko uzupełnieniem środków zgromadzonych na dany program lub projekt przez odpowiednie władze krajowe (regionalne, lokalne). Środki Funduszy Europejskich mają uzupełniać środki przeznaczone na ten cel przez kraj członkowski (publiczne środki krajowe), a więc nie mogą ich w całości zastępować.

Jedno z odstępstw od zasady monofunduszowości, umożliwiające tzw. elastyczne finansowanie jednofunduszowych programów operacyjnych Unii Europejskiej. Polega na dofinansowaniu w ramach projektu z udziałem środków z EFRR komplementarnych działań wchodzących w zakres EFS oraz dofinansowaniu w ramach projektu z udziałem środków z EFS komplementarnych działań wchodzących w zakres EFRR. Innymi słowy, jeżeli projekt dotyczy inwestycji infrastrukturalnej możliwe jest włączenie do projektu tzw. wydatków miękkich (czyli np. kosztów szkoleń czy doradztwa) pod warunkiem, że poniesienie takich wydatków jest uzasadnione osiągnięciem spójności projektu. Analogicznie, jeżeli projekt ma charakter miękki (czyli dotyczy szkoleń, doradztwa, podnoszenia kompetencji, wprowadzania nowych rozwiązań organizacyjnych, itp.) można uzupełnić projekt o pewne wydatki materialne (jak np. urządzenia), ale tylko te, które są potrzebne do realizacji i powodzenia projektu. Niemniej jednak możliwość ta dotyczy maksymalnie do 10 proc. wydatków objętych dofinansowaniem – w szczególnych przypadkach pułap ten może być podwyższony do 15 proc.

Reguluje działanie funduszy strukturalnych, związana jest z dążeniem do spójności polityki regionalnej z innymi politykami wspólnotowymi, w tym przede wszystkim ochrony konkurencji zamówień publicznych, ochrony środowiska i równych szans kobiet i mężczyzn.

Reguluje działania Funduszy strukturalnych, określając, że ich interwencja, aby przyniosła efekt, nie powinna być rozproszona, lecz skoncentrowana na niewielu precyzyjnie określonych celach i obszarach.

Reguluje działanie Funduszy Europejskich. Jej celem jest dążenie do spójności wdrażania różnych instrumentów wsparcia UE.

Jest to zasada odnosząca się do okresu programowania Unii Europejskiej, która określa dodatkowy okres na realizację i rozliczenie projektów i programów współfinansowanych z Funduszy Europejskich. W praktyce oznacza to, że z funduszy przyznanych w ramach perspektywy finansowej 2014-20 faktycznie korzystać można do roku 2023. Jeżeli do tego czasu krajowi członkowskiemu nie uda się wykorzystać wszystkich środków przyznanych na bieżącą perspektywę finansową, będzie musiał zwrócić niewykorzystaną nadwyżkę do budżetu UE.

Reguluje działanie funduszy strukturalnych. Nakłada obowiązek jak najściślejszej współpracy między Komisją Europejską a odpowiednimi władzami i instytucjami szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego, uczestniczącymi w przygotowaniu i realizacji działań w ramach tych funduszy.

Oznacza, że wszelkie działania powinny być podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, który jest zdolny do ich realizacji w obrębie regionu lub państwa członkowskiego. Instytucje Unii Europejskiej mogą realizować określone zadania tylko wtedy, gdy nie mogą być one skutecznie wykonane samodzielnie przez regiony lub kraje członkowskie.

ZIT to narzędzie, które po raz pierwszy pojawiło się w przedstawionych przez Komisję Europejską aktach prawnych na nową perspektywę. Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie (miasto i samorządy znajdujące się w jego oddziaływaniu) mogą realizować wspólne przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. ZIT to także wyjście poza sztywne granice administracyjne JST i większe możliwości oddziaływania projektów unijnych.